Koogerkerk.nl

Kerkelijke gemeente in de Kooger Kerk

De Afscheiding in 1834

In de 19de eeuw vindt een breuk plaats in de Herv. Kerk door het ontwakend Gereformeerd leven met de Ned. Herv. kerkbestuur van 1816. Oorzaken waren de treurige toestand van de Ned. Herv. kerk. Aanleiding was o.m. de schorsing van de Herv. predikant Hendrik de Cock (1801-1842) te Ulrum. Op maandag 13 oktober 1834  ondertekende de kerkeraad te Ulrum  een Acte van Afscheiding of Wederkering.

ds J. Bouritius van Lon (predikant te ZSW van 1825-1858)

Ook Zuid-Scharwoude  bleef niet vrij van deze beweging. Zuid-Scharwoude vormde in die tijd één kerkelijke gemeente met Broek op Langedijk en men had één predikant, nl ds. J. Bouritius van Lon, die echter overleed in 1858.

ds. S.P. Heringa (predikant te ZSW van 1859-1885)

De vrijgezelle kandidaat S.P. Heringa uit Sneek volgde hem op. De onderlinge verstandhouding tussen Broek en Zuid-Scharwoude was echter niet te best. Broek was uitgesproken orthodox en Zuid-Scharwoude helde meer en meer over naar het modernisme, waartoe ook ds. Heringa zich rekende.

Na veel meningsverschillen en zelfs ruzies over van alles en nog wat, besloten beide gemeenten uit elkaar te gaan, wat op 16 april 1859 bij Koninklijk Besluit werd bekrachtigd.

De vrijzinnige ds. Heringa werd predikant in Zuid-Scharwoude en in Broek werd ds. F.Th.L.C. van Lingen benoemd.

ds. A.G. Reede (predikant in ZSW van 1885 – 1890)

In het vrijzinnige Zuid-Scharwoude was nauwelijks sympathie voor de Afscheiding en ds. Reede had weinig moeite met de meeste van zijn gemeenteleden.

Landelijk echter kwam er in de jaren 1880 o.l.v. dr Abraham Kuyper opnieuw verzet tegen de kerkelijke structuren in de Nederlandse Hervormde kerk. In 1886 werden er zelfs 80 kerkeraadsleden geschorst wegens hun sympathieën voor zijn ideeën.  

Ook in de kerk van Zuid-Scharwoude kwam enige beroering. In 1892 kwam hereniging tot stand van de kerken uit de Afscheiding uit 1834  en de Dolerenden o.l.v. dr. Abraham Kuyper. De nieuwe kerk kreeg de naam: Gereformeerde Kerken in Nederland. De landerijen, gebouwen en andere bezittingen bleven echter in handen van, wat toen heette: de Nederduitsch Hervormde Kerk. Omdat met niets werd begonnen, is de geefzin in die kerk veel sterker ontwikkeld dan in de hervormde kerk.

auteur: Cees Rutsen